در بیماری دیسک کمر معمولاً یک درد شدیدی ناگهان در کمر یا در پشت پای بیمار ظاهر می شود. به عبارت
دیگر این درد معمولاً در مسیر عصب سیاتیک است. یعنی این درد از کمر شروع می شود و به داخل لگن و
به پشت ران و سپس پشت ساق پا انتشار پیدا می کند.
درد کمر معمولاً در اکثر موارد ماهیت مکانیکی دارد و زمانی رخ میدهد که در نحوه اتصال نقاط مختلف کمر
و عملکرد آنها اختلال ایجاد میشود به عبارتی مهرههای ستون فقرات، دیسک بین مهرهها، طناب نخاعی،
مجموعه اعصاب و عضلات تاندونها و رباطهای مجاور دچار مشکل خواهند شد. نقاط ضعیف قسمت پایین
کمر و قسمت فوقانی کمر با هم همکاری دارند و یک مجموعه پیچیده را به وجود میآورند.
اما در صورتی که یکی از این ساختارها دچار مشکل شود کل سیستم بدن به مشکل برمیخورد.
ای
در بیماری دیسک کمر معمولاً یک درد شدیدی ناگهان در کمر یا در پشت پای بیمار ظاهر می شود. به عبارت دیگر
این درد معمولاً در مسیر عصب سیاتیک است. یعنی این درد از کمر شروع می شود و به داخل لگن و
به پشت ران و سپس پشت ساق پا انتشار پیدا می کند.
درد کمر معمولاً در اکثر موارد ماهیت مکانیکی دارد و زمانی رخ میدهد که در نحوه اتصال نقاط مختلف کمر
و عملکرد آنها اختلال ایجاد میشود به عبارتی مهرههای ستون فقرات، دیسک بین مهرهها، طناب نخاعی،
مجموعه اعصاب و عضلات تاندونها و رباطهای مجاور دچار مشکل خواهند شد. نقاط ضعیف قسمت
پایین کمر و قسمت فوقانی کمر با هم همکاری دارند و یک مجموعه پیچیده را به وجود میآورند.
اما در صورتی که یکی از این ساختارها دچار مشکل شود کل سیستم بدن به مشکل برمیخورد.
- تعریف دیسک کمر
- نقش دیسک کمر در بدن
- درد دیسک کمر
- علائم بیماری دیسک کمر
- دیسک کمر و بی حسی پا
- علت پارگی دیسک یا فتق دیسک کمر
- گودی کمر
- علل افزایش دهنده گودی کمر
- شیب لگن قدامی
دیسک کمر از لحاظ ساختمانی مانند یک چرخ اتومبیل است. ستون مهره های ما به صورت یکپارچه درست
نشده اند، بلکه به صورت دانه های تسبیح به هم متصل میگردند. این قطعات استخوانی را تنه مهره نامیده
می شوند و قسمتهایی که این استخوان ها را به هم متصل می کنند دیسک نامیده می شوند.
برای واضحتر شدن موضوع لاستیک اتومبیل، تیوپ و هوای داخل آن را تصور کنید. به همین ترتیب میتوان
آن را با دیسک کمر مقایسه کرد. دیسک کمر هم از دو قسمت درست شده است قسمت خارجی که محکمتر
بوده و از ۳۲ لایه به نام حلقه یا آنولوس فیبروزوس تشکیل شدهاند و در داخل حلقه دیسک ساختمان
ژلاتین مانندی به نام هسته دیسک یا نوکلئوس پولپوزوس وجود دارد.
کمر ما از ۵ مهره استخوانی درست شده است. که در بین مهره ها ساختمان های غضروفی تحت عنوان
دیسک کمر جای گرفته اند.(شکل 1 )
ساختمان ستون مهره ها شامل دیسک کمر / اعصاب بین مهره ای و تنه مهره های کمر
نقش دیسک کمر در بدن
دیسکهای کمر در واقع بلبرینگهای زنده هستند که در بین مهره های ما قرار گرفتند ، و باعث می شوند که ما
به طرف جلو و عقب و طرفین خم شویم یا بتوانیم بچرخیم و در واقع دیسک کمر فاصله بین مهره ها هستند.
از لحاظ جنس و نوع ، دیسک یک نوع غضروف است و از لحاظ ساختمانی دیسک از یک حلقه و هسته درست
شده است، درست مانند تایر ماشین که دارای یک تیوپ پر از باد و یک لاستیک دیگر که در پیرامون آن قرار گرفته است.
درد دیسک کمر
در بیماری دیسک کمر معمولاً یک درد شدیدی ناگهان در کمر یا در پشت پای بیمار ظاهر می شود. به عبارت دیگر
این درد معمولاً در مسیر عصب سیاتیک است. یعنی دردی است که از کمر شروع می شود و به داخل لگن
و به پشت ران و سپس پشت ساق پا انتشار پیدا می کند.
برای اثبات تشخیص پارگی یا بیماری دیسک کمر می توان از ام آر آی استفاده کرد، که دیسک کمر را کاملا
نشان می دهد و همچنین نوع بیماری دیسک، میزان و پارگی آن و همچنین محل بیرون زدگی دیسک کمر را
مشخص میکند. علاوه بر این می توان از انجام نوار عصب و عضله نیز برای اثبات پارگی دیسک کمر و تشخیص
درد دیسک کمر کمک گرفت.
حرکت کششی برای پا و کمر
علائم بیماری دیسک کمر
علائم بیماری دیسک کمر به چند دسته تقسیم می شود:
- کمر درد
- درد اندام های تحتانی است که اصطلاحاً درد سیاتیکی نامیده می شود
- علائم عصبی حسی مانند گزگز و سوزش و خواب رفتن کل اندام ها ی تحتانی یا بی حسی در قسمتی از اندامهای تحتانی
- اختلالات حرکتی مانند ضعیف شدن عضله ها ی اندام تحتانی
- سندروم دم اسب که تمام اندامهای تحتانی از کار افتاده و فرد دچار بی اختیاری یا عدم توانایی در ادرار کردن می شود.
دیسک کمر و بی حسی پا
دیسک کمر میتواند موجب بی حسی و اختلال در حرکت پا شود بدین معنی که پای انسان را ضعیف کند.
هر ریشه عصبی دو قسمت دارد قسمت حسی و دیگری قسمت حرکتی. اگر فشار به قسمت حسی بیاید
باعث اختلال در حس پای انسان می شود و اگر فشار بر روی قسمت حرکتی باشد باعث ضعف عضلانی
میگردد. معمولاً وقتی که بیمار دچار ضعف عضلانی می شود، حس بیمار نیز کم شده است.
در اندام تحتانی ( پای انسان ) سه عصب وارد می شود که منشا آنها ریشه های عصبی هستند که از کمر
منشا می گیرند. این سه عصب عبارتند از: عصب اوبتوراتور ، عصب فمورال و عصب سیاتیک.
دیسک ازدو قسمت هسته دیسک و حلقه دیسک درست شده است . هسته دیسک خاصیت ژلاتینی دارد و حلقه دیسک مانند پیاز 16 لایه بهم تنیده دارد. در پشت دیسک سوراخ بین مهره ای و ریشه های عصبی قرار دارد.
علت پارگی دیسک یا فتق دیسک کمر
به طور متوسط کمر انسان در هر روز هشت هزار بار حرکت میکند که منجر به وجود آمدن ترکهای ظریف در داخل دیسک می شود. از آنجایی که دیسک خاصیت خود ترمیمی دارد ترکهای دیسک بتدریج جوش میخورند.
در بعضی از افراد که زمینههای ژنتیکی دارند ، این ترک های کوچک، جوش نمیخورند و بزرگتر شده و گاهی
به هم میپیوندند و باعث ایجاد یک شکاف بزرگ در حلقه دیسک می شود. در یک حرکت ناگهانی هسته دیسک
این شکاف را گشاد تر کرده و از مرکز دیسک وارد شکاف ایجاد شده می شود بدین ترتیب فرد دچار پارگی دیسک کمر یا فتق دیسک کمر می شود.
گودی کمر
به قوس یا انحنا طبیعی و رو به داخل کمر و گردن در اصطلاح پزشکی لوردوز گویند. از سوی دیگر عارضه
زیاد شدن انحنا یا گودی طبیعی ستون فقرات نیز لوردوز نام دارد. باسن در اثر ابتلا به این بدشکلی عقب
میرود و شانهها انحنایی رو به جلو پیدا میکند. این عارضه با کمر درد و ضعیف شدن عضلات همراه است.
علل افزایش دهنده گودی کمر
- آکندروپلازی: اختلالی ارثی که به رشد غیرطبیعی غضروفها و کوتاه قدی مادرزادی منجر میشود.
- اسپوندیلولیستزی (سر خوردن مهره): جابجا شدن مهرههای ستون فقرات
- اختلالهای عضبی ـ عضلانی مانند دیستروفی عضلانی یا فلج مغزی
- ناهنجاریهای مادرزادی ستون فقرات
- جراحی کمر و پشت بدن
- اختلالهای مفصل ران و لگن
- وضعیت اندامی نامناسب
- غیرطبیعی بودن جسم مهرهها: این مشکل بیشتر در میان کودکان با قوس کمر زیاد وجود دارد.
- گوژپشتی یا کیفوز: افزایش تحدب (انحنا رو به بیرون) مهرههای صدری
- پوکی استخوان
- عارضههای مربوط به دیسک
- چاقی
حرکات اصلاحی برای گودی کمر
شیب لگن قدامی
شیب لگن قدامی باعث افزایش فشار روی استخوانهای تحتانی کمر میشود. این فشار میتواند منجر به
خستگی عضلات و مسائل دیگری مانند موارد زیر شود:
- تنش در عضلات گردن
- درد قسمت پایینی کمر
- چرخش داخلی مفصل ران و زانو
- فشار روی فلکسورهای مفصل ران که منجر به سیاتیک میشود
افرادی که با داشتن شیب لگن قدامی، درد گردن و پایین کمر را تجربه میکنند، باید برای دریافت یک
برنامه درمانی کامل به فیزیوتراپیست یا ماساژور حرفهای مراجعه کنند. حتی اگر این وضعیت باعث ایجاد
هیچ دردی نشود، کار کردن روی انبساط و نرم کردن عضلات سفت و منقبض و تقویت عضلات ضعیف،
برای اصلاح موقعیت وضعی ضرورت دارد.