- درد سیاتیک دردی است که از کمر به باسن، پشت ران و پشت و یا خارج ساق پا احساس می شود. معمولاً درد
سیاتیک یک طرفه است، اما میتواند دو طرفه نیز باشد. اینکه می تواند به صورت ناگهانی ایجاد شده و یا به تدریج
و با گذشت زمان افزایش پیدا کند.
- درد سیاتیک چه نوع دردی است ؟
- تسکین درد سیاتیک
- چه عواملی باعث بدتر شدن درد سیاتیک میشود؟
- حرکات اصلاحی برای درد سیاتیک و افزایش دامنه حرکتی
- حرکات خانگی جهت آزادسازی عصب سیاتیک
عصب سیاتیک و علت درد سیاتیک چیست؟
شایع ترین علت آن، پارگی دیسک کمر می باشد و در درجه بعد تنگی کانال نخاعی و لیزخوردگی در مهره های کمر است.
همانطور که در شکل 1 و 2 دیده میشود عصب سیاتیک بزرگترین عصب بدن انسان است. این عصب در داخل باسن و در پشت ران درست درخط وسط سیر میکند و به زانو می رسد. در پشت زانو به دو شاخه تی بیال و عصب پروانه
آل مشترک تقسیم می شود. درد سیاتیک به صورت یک طرفه یا دو طرفه انتشار می یابد. البته عصب پرونئال مشترک خود به دو عصب پرونئال سطحی و عمقی تقسیم می شود.
عصب پرونئال سطحی حسی است و به پوست میرود و حس جلوی پای انسان را تامین میکند و عصب پرونئال- عمقی به عضلات جلوی ساق پا میرود . همانطور که در شکل 3 دیده میشود ،این عصب از ۵ ریشه عصبی در داخل کمر و لگن تشکیل می شود. که عبارتند دو ریشه از کمر انسان که ریشه عصبی چهارم و پنجم کمری
( L4و L5) و سه ریشه از لگن که شامل ریشه اول دوم و سوم لگنی ( S1 ,S2,S3 ) می باشد.
همانطور که در شکل 2 دیده میشود ، این عصب در باسن انسان از زیر عضله گلابی شکل یا عضله پیریفورمیس رد می شود و در پشت زانو به دو شاخه تیبیال و عصب پرونئال مشترک تقسیم می شود. اصولا ساق پا از دو
قسمت درست شده است : عضلات قسمت جلوی ساق پا از عصب پرونئال عمقی عصب میگیرند وعضلات قسمت پشت ساق پا از عصب تیبیال عصب میگیرند.
کلیه حرکات پاهای ما ( مانند راه رفتن ، ایستادن ، فشردن پدال ترمز و گاز ، برداشتن پا از روی ترمز) از طریق این عصب ( یعنی عصب سیاتیک و دوشاخه انتهایی آن عصب پرونئال عمقی و عصب تیبیال ) انجام می گیرد.
درد سیاتیک چه نوع دردی است ؟
درد سیاتیک، یک درد مکانیکی است و با حرکت ایجاد و یا تشدید میشود و با دراز کشیدن بهتر میشود . درد سیاتیک
ممکن است در زمان ایستادن، نشستن یاراه رفتن ایجاد شود.همانطور که در شکل 1 دیده میشود، درد سیاتیک دردی است که از پشت باسن به پشت ران و سپس به پشت ساق و یا گاهی در قسمت خارجی ساق پا انتشار پیدا می کند. و منجر به درد و گزگز کف پا و انگشتان( خصوصا انگشت شست پا یا انگشت کوچک پا) می شود. این درد در افراد مختلف می تواند از ملایم تا شدید باشد و این درد می تواند با نشستن طولانی، خم شدن به جلو، سرفه و عطسه کردن نیز تشدید شود.
۵ علت شایع درد سیاتیک چیست؟
- بیرون زدگی دیسک
- تنگی کانال نخاعی ناحیه لومبر
- اسپوندیلولیستزیس
- وارد شدن ضربه به کمر
- سندروم پیریفورمیس
- بارداری
بیرون زدگی دیسک
یکی از شایع‌ترین علل درد سیاتیک بیرون زدگی دیسک کمر می‌باشد. بیرون زدگی دیسک به وضعیتی گفته میشود که ماده ژله مانند هسته دیسک از درون پوستی سفت خود خارج شود و به ریشه اعصاب فشار وارد کند. بیرون زدگی دیسک زمانی به وجود میآید که دیسک به دلایل مختلف تحت فشار قرار بگیرد و دچار پارگی شود که در چنین وضعیتی ریشه اعصاب به علاوه عصب سیاتیک تحت فشار قرار می‌گیرد و بیمار دچار درد سیاتیک خواهد شد. در چنین شرایطی یک ماده اسیدی که هیالورونیک اسید نام دارد و از درون دیسک خارج شده و به فشار وارد میکند و منجر به انتخاب آنها خواهد شد.
تنگی کانال نخاعی ناحیه لومبر
درمان ستون فقرات شما یک کانال باریک و بلند تو خالی وجود دارد که ریشه اعصاب در این ناحیه قرار گرفته اند. کانال نخاعی شبیه سیستم کابلی به نظر می‌‌رسد که در حالت طبیعی فضای کافی را در اختیار ریشه اعصاب قرار می‌دهد اما هنگامی که شما دچار تنگی کانال نخاعی میشوید فضای درون کانال کوچک میشود. در نتیجه این امر باعث میشود به ریشه اعصاب فشار وارد شود و شما دچار درد سیاتیک خواهید شد.
اسپوندیلولیستزیس
اسپوندیلولیستزیس نیز همانند بیرون زدگی دیسک با لغزش مهره در ستون فقرات همراه است. تفاوتی که بین اسپوندیلولیستزیس و بیرون زدگی مهره وجود دارد این است که در این اختلال مهره از جای خود لغزیده است و به اعصاب فشار وارد نموده که در نهایت شما دچار درد عصب سیاتیک میشوید. این اختلال میتواند به صورت مادرزادی یا اکتسابی ایجاد شود. گاهی اوقات انجام دادن یک حرکت ورزشی به صورت نامناسب باعث بروز این اختلال خواهد شد.
وارد شدن ضربه به کمر
درد همیشه به علت اختلالات درون بدن به وجود نمی‌آید بلکه گاهی اوقات وارد شدن ضربه به کمر باعث بروز درد سیاتیک خواهد شد. تصادفات خودرویی و تصادف با موتور سیکلت، آسیب دیدگی در حین ورزش، انجام دادن حرکات ورزشی به شیوه نامناسب یا سقوط از ارتفاع از علل اصلی بروز درد سیاتیک محسوب می‌‌شوند. در چنین حالتی عصب تحت فشار قرار می‌گیرد و باعث بروز درد سیاتیک خواهد شد.
سندروم پیریفورمیس
عضله پیریفورمیس درون عضله چرخاننده ران قرار دارد و به ران کمک میکند به طور صحیح بچرخد. عصب سیاتیک در کنار این عضله قرار گرفته است و سندروم پیریفورمیس به وضعیتی گفته میشود که عضله دچار اسپاسم میشود و به طور مستقیم به این عصب فشار وارد می‌نماید. هنگامی که عضله به عصب فشار وارد کند شما دچار درد عصب سیاتیک خواهید شد.
بارداری
یعنی از بیمارانی که دچار درد سیاتیک هستند مشکل آنها به علت بارداری به وجود میآید. هنگامی که فرد به اواخر دوران بارداری نزدیک میشود و وزن و سایز جنین افزایش پیدا میکند که این امر منجر به وارد شدن فشار به عصب سیاتیک و بروز درد سیاتیک خواهد شد. با توجه به وضعیت جنین، مادر گاهی اوقات دچار درد میشود و در برخی مواقع درد از بین میرود اما به طور کلی پس از زایمان باید درد به طور کامل برطرف شود.
تسکین درد سیاتیک
از هر 10 نفر 4 نفر در دوره ای از زندگی خود دچار سیاتیک یا تحریک عصب سیاتیک می شوند. این عصباز دو طرف ستون فقرات پایین آمده و از طریق لگن و باسن حرکت می کند سپس عصب از پشت هر قسمت بالایی پا عبور می کند قبل از اینکه در زانو به شاخه هایی تقسیم شود که به سمت پا می رود.هر چیزی که این عصب را تحت فشار قرار دهد یا تحریک کند می تواند باعث ایجاد درد در پشت یک باسن یا ران شود.
احساس درد می تواند بسیار متفاوت باشد. سیاتیک ممکن است مانند یک درد خفیف احساس شود. احساس سوزش شدید یا ناراحتی شدید سیاتیک همچنین می تواند احساس بی حسی ، ضعف و سوزن سوزن شدن داشته باشد.درد ممکن است با نشستن طولانی مدت ، ایستادن ، سرفه ، عطسه ، چرخیدن به راست و چپ، بلند کردن یا کشیدن اجسام بیشتر شود. درمان این بیماری طیف وسیعی از کیف های آبگرم و سرد و داروها، ورزش ها و درمانهای مکمل و جایگزین را شامل میشود.
چه عواملی باعث بدتر شدن درد سیاتیک میشود؟
- پوشیدن کفش نامناسب و پاشنه بلند
- حمل کردن اشیا در جیب عقب
- پوشیدن شلوار تنگ
- نشستن به مدت طولانی
- چاقی و نداشتن فعالیت جسمی
